Sociale regelgeving:
Hoe uw sociale zekerheid tussen België en Nederland geregeld is, hangt af van de combinatie van verschillende belangrijke factoren:
- In welk land woont u?
- In welk land werkt u?
- Uit welk land krijgt u een uitkering of een pensioen?
Adviesbureau Kempenhulp BV bekijkt bovenstaande zaken vooral vanuit de grensoverschrijdende situaties. Uw woonland is België of Nederland en u werkt in het andere land. U werkt misschien in uw woonland en tegelijkertijd als grenswerknemer voor dezelfde of voor verschillende werkgevers. Misschien bent u werknemer in loondienst in het ene land en zelfstandige in het andere land.
Verschillende situaties die elk hun specifieke sociale regelgeving kennen voor diverse doelgroepen.
Hoe zijn de zaken sociaal voor u geregeld als:
- u werkt als werknemer of als zelfstandige in uw woonland, als grenswerknemer of in verschillende combinaties
- u ziek of werkloos wordt en een uitkering ontvangt
- u gepensioneerd bent en uit uw woonland of een ander land inkomen ontvangt
- u tijdens één van de bovenstaande situaties gaat (r)emigreren
- u of uw partner komt te overlijden
Betreffende de sociale zekerheid zitten er vaak grote verschillen in de genoemde situaties. Hierbij zijn veelal instanties betrokken uit zowel België als Nederland. Denk daarbij aan de Belgische mutualiteiten en hospitalisatieverzekeringen, de Nederlandse zorgverzekeraars en het CAK dat vanaf 2017 de taken van het Zorginstituut Nederland heeft overgenomen betreffende de zorgverzekering in het buitenland.
Natuurlijk heeft de wettelijke sociale zekerheid niet alleen te maken met de zorgstelsels in beide landen. De volgende vragen geven meteen weer wat allemaal met sociale zekerheid te maken heeft, maar ook hoeveel instanties hier direct mee te maken hebben in zowel België als Nederland:
- Hoe moet ik verzekerd zijn als werkende in loondienst of als zelfstandige, als uitkeringsgerechtigde of als gepensioneerde?
- Welke wettelijke pensioenrechten bouw ik op als werkende in loondienst of als zelfstandige?
- Wat als ik werkloos of arbeidsongeschikt word?
- Welke rechten op kinderbijslag open ik als werkende in loondienst of als zelfstandige?
- Wat als ik zelf of mijn partner komt te overlijden?
Sociale zekerheid bij thuiswerken als grenswerknemer vanaf 01 juli 2023
Telewerken of thuiswerken als grenswerknemer kan van invloed zijn op de sociale zekerheid. In de Europese Verordening 883/2004 is geregeld dat bij meer dan 25% werken in je woonland (voor de in het andere EU-land gelegen werkgever) je sociaal verzekerd bent/wordt in je woonland. Telewerk en thuiswerk valt uiteraard ook onder werken in je woonland.
De COVID-uitzonderingen, zoals hieronder beschreven, betreffende de sociale zekerheid eindigden op 30 juni 2023. Dat betekent dat vanaf 01 juli 2023 de normale regelgeving weer geldt; werk je meer dan 25% in je woonland voor een werkgever die gevestigd is in het andere EU-land, verschuift de sociale zekerheid naar het woonland.
Voor telewerken of thuiswerken zal echter een uitzondering gelden die overeengekomen werd in een Kaderovereenkomst:
Deze uitzondering vindt haar basis in artikel 16 van de EG-verordening. Artikel 16 maakt het mogelijk dat de betrokken landen in onderling overleg overeenstemming kunnen bereiken over het van toepassing zijnde sociale zekerheidsstelsel.
De uitzondering biedt werknemers, die gedurende een periode van 12 maanden MINDER dan 50% van de totale arbeidstijd thuis- of telewerken in de woonstaat, de mogelijk om sociaal verzekerd te blijven in het EU-land waar de werkgever is gevestigd. Wanneer deze 50% wordt overschreden verschuift de sociale zekerheid alsnog naar het woonland.
Voorwaarden:
Zowel de werkgever als de werknemer moeten overeenkomen dat de bovenstaande uitzondering wordt toegepast. Werknemers die van de uitzondering gebruik willen maken moeten een aanvraag indienen in het land waar de werkgever is gevestigd voor een zogenaamde artikel 16-overeenkomst. De maximale duur van deze overeenkomst is 3 jaar en zal worden vermeld in een A1-verklaring. Na die 3 jaar kan een nieuwe overeenkomst worden aangevraagd. Voor Nederland is de Sociale Verzekeringsbank bevoegd en voor België de Rijksdienst Sociale Zekerheid.
Lees meer over deze Kaderovereenkomst in de blog
Sociale zekerheid bij thuiswerken als grenswerknemer in de Coronaperiode
Beslissing België
De bevoegde Belgische Ministers hebben besloten dat de periodes van telewerk die op Belgisch grondgebied door grensarbeiders worden verricht ten gevolge van het coronavirus bij wijze van uitzondering niet in aanmerking zullen worden genomen voor de vaststelling van de toepasselijke socialezekerheidswetgeving en dat zij dus geen enkele invloed zullen hebben op hun aansluiting bij de sociale zekerheid. Door deze beleidsbeslissing zal de bevoegde lidstaat (op basis van het normale arbeidspatroon) niet wijzigen. Deze beslissing zal gelden gedurende de volledige periode van de uitzonderlijke maatregelen vanaf 13 maart 2020 tot de Coronamaatregelen (betreffende de sociale zekerheid) eindigen op 30 juni 2023. De uitvoering van de beslissing vergt geen enkele actie van de werkgever of de werknemer. De reeds afgeleverde A1 verklaringen blijven geldig en het is niet nodig om de RSZ op de hoogte te stellen van het gewijzigde arbeidspatroon.
Beslissing Nederland
Nederland sluit aan op de Belgische beslissing. De website van de SVB meldt dat het thuiswerken in verband met het coronavirus geen gevolgen heeft voor de sociale verzekering voor situaties waarbij men normaal over de grens woont of werkt in de EU, EER of Zwitserland. Er hoeft niets geregeld te worden door de werkgever of de werknemer.
Let op: zou er vóór de Coronamaatregelen al meer dan 25% in het woonland gewerkt worden en door Corona zou dit percentage (door thuiswerk) hoger worden, blijft de sociale zekerheid zoals vanouds in het woonland. Daarnaast zijn er nog uitzonderingen waarbij de sociale zekerheid verandert; deze zijn terug te vinden op de website van de SVB.
Lees hierover meer op de pagina Fiscale regelgeving